Deprem Yönetmeliği Hakkında Bilmeniz Gerekenler

Türkiye, dünyadaki diğer pek çok ülke gibi deprem kuşağında yer alır. Toprakları altında yer alan fay hatlarının ne zaman aktif hale geleceği belli olmayacağı için de alınacak önlemler arasında depreme uygun yapılaşmaya gidilmesi bulunur. Peki, siz Türkiye deprem yönetmeliği hakkında ne kadar bilgi sahibisiniz? Deprem riskine karşı, içinde ikamet ettiğiniz binanın ne derece sağlam olduğunu biliyor musunuz? Biz de bu yazıda Türkiye bina deprem yönetmeliği kapsamını ve ülkemizde bugüne dek kaç tane deprem konulu yönetmelik hazırlandığını anlatıyoruz. Okumaya devam ederek Türkiye deprem yönetmelikleri hakkında bilgi sahibi olmanız mümkün.

12 Mayıs 2023 Tarihli Resmi Gazete'de Yayımlanan Yönetmelik

Ülkemizde hazırlanan en yeni deprem yönetmeliğine istinaden Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Resmi Gazete'de bir yönetmelik yayınlayarak güncellemeleri duyurmuştur. "Planlı Alanlar İmar Yönetmeliği'nde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik" adındaki bu bildirgede Türkiye Bina Deprem Yönetmeliğinin ekleriyle uygun pek çok konuda düzenleme mevcut. Deprem etkisi altındaki binaların tasarımı esnasında kullanacak taşıyıcı kolonlardan beton tiplerine sayısız ölçütün dikkate alındığı bu yönetmelikte yer alan bazı maddeler şöyle:

• 18/3/2018 tarihli ve 30364 mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türkiye Bina Deprem Yönetmeliğinin eki Deprem Etkisi Altında Binaların Tasarımı İçin Esasların Tablo 4.1.’inde yer alan A12, A13, A14 veya A15 tipi taşıyıcı sistemlerin kullanılması, kısa kolon oluşturulmaması, asma kat ve binada kapalı çıkma yapılmaması şartlarının tamamının sağlanması zorunludur.
• Zemin+4 katı geçmeyen binalarda kapalı çıkma yapılması durumunda; çıkmayı teşkil eden konsolun bağlantılı olduğu kolonların, Türkiye Bina Deprem Yönetmeliğinin eki Esasların 7.5.1 maddesinin (a) bendi kriterlerine uygun kirişler ile birbirine bağlanması suretiyle çerçeve teşkil edilmesi zorunludur.
• Bitişik nizam parsellerde bitişik yapılacak olan binaların arasında Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği gereği bırakılması gereken deprem derz boşluğu kadar mesafenin parsel sınırından itibaren bırakılması zorunludur.
• Zemin kat hariç 15 kat üzeri binaların statik proje müellifliği; 7 yıldan fazla mesleki tecrübesi bulunan, en az biri (c) bendine göre hazırlanmış olup yapı ruhsatı alınmış toplamda en az 20.000 m2, en az 8 farklı yapının projelendirilme sürecinde aktif olarak bulunan ve bu durumlarını gerekli belgelerle tevsik eden yapı ana bilim dalında veya deprem mühendisliği alanında lisansüstü eğitim yapmış inşaat mühendisleri tarafından üstlenilebilir.

Yönetmeliğin tüm maddelerini Planlı Alanlar İmar Yönetmeliği'nde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik üzerinden okuyabilirsiniz.

Türkiye’de İlk Deprem Yönetmeliği Ne Zaman Çıktı?

Konu ülkemizde deprem olunca insanlar, ilk deprem yönetmeliği en zaman çıktı, diye merak ediyor olabilir. Bu sorunun cevabını sizin için yanıtlayalım. Türkiye’deki ilk deprem yönetmeliği, 1940 yılında talimatname olarak geçen hazırlandı. 1944 yılındaki ikinci talimatnameyi takiben 1947, 1953, 1961, 1968, 1975, 1998, 2007 ve 2019 Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği hazırlanarak Resmi Gazete’de yayımlandı. Kronolojik olarak sıralamak gerekirse şöyle bir liste çıkarmak mümkün:

Talimatnameler

• 1940: Zelzele Mıntıkalarında Yapılacak İnşaata Ait İtalyan Yapı Talimatnamesi
• 1944: Zelzele Mıntıkaları Muvakkat Yapı Talimatnamesi

Yönetmelikler

• 1947: Türkiye Yer Sarsıntısı Bölgeleri Yapı Yönetmeliği
• 1953: Yer Sarsıntısı Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik
• 1961: Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik (ABYYHY)
• 1968: Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik (ABYYHY)
• 1975: Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik (ABYYHY)
• 1998: Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik (ABYYHY)
• 2007: Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkında Yönetmelik (DBYBHY 2007)
• 2019: Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği (TBDY 2019)

Türkiye'deki son deprem yönetmeliği ile yeni yapılacak binaların daha güvenli olması amaçlanmıştır. Bunun için de asgari kolon boyutları, perde duvar boyutları, donatı bindirmeleri, kullanılacak çirozlar gibi uygulamalarda güncellemeler yapılarak binaların depreme dayanıklı hale getirilmesi hedeflenmektedir.

Türkiye'de Meydana Gelen Yıkıcı Depremler

Ülkemizde hazırlanan ilk ve en yeni deprem yönetmeliğini konu edindiğimiz bu yazıda Türkiye'de şimdiye dek meydana gelen yıkıcı depremleri hatırlamakta yarar var. Aşağıdaki listede ülkemizin yaşadığı büyük deprem felaketlerini görebilirsiniz.

1. 1939 Erzincan Depremi: 27 Aralık 1939 tarihinde Erzincan'da meydana gelen bu deprem, büyüklüğü 7,9 olarak tahmin edilen yıkıcı bir afetti. Binlerce kişi hayatını kaybetti.
2. 1942 Erbaa Depremi: 7 Büyüklüğündeki Tokat Erbaa depremi de tıpkı Erzincan'da yaşanan felaket gibi son derece yıkıcıydı ve kayıtlara göre ün bin kişinin hayatını kaybetmesiyle sonuçlandı.
3. 1966 Varto Depremi: 19 Ağustos 1966 tarihinde Muş ilinin Varto ilçesinde meydana gelen 6,9 büyüklüğündeki bu depremde 2394 kişi yaşamını yitirdi.
4. 1976 Muradiye Depremi: Van'ın Muradiye ilçesinde yaşanan 7,5 büyüklüğündeki bu depremde de binlerce kişinin hayata gözlerini yumduğu kayıtlara geçti. Toplam kayıp sayısı 3800 kişi olarak açıklandı.
5. 1999 Gölcük Depremi: 17 Ağustos olarak hafızalarımıza kazınan Kocaeli Gölcük Depremi tam 45 saniye sürdü. 7,4 büyüklüğünde meydana gelen bu afette 18.000 kişi hayatını kaybederken 20.000'den fazlası da yaralandı.
6. 2020 Elazığ Depremi: 22 saniyede 41 kişinin ölümüne ve 1607 kişinin de yaralanmasına neden olan Elazığ depremi, 6,5 büyüklüğündeydi.
7. 2020 Seferihisar Depremi: İzmir'in Seferihisar ilçesinde meydana gelen bu afette ise 117 kişi yaşamını yitirirken 1034 kişi yaralandı. Depremin büyüklüğü 6,9 olarak açıklandı.
8. 2023 Kahramanmaraş Depremleri: 2023 yılının Şubat ayında meydana gelen bu depremler zinciri, dokuz saat arayla büyük yıkımlara neden oldu. İlki 7,8 büyüklüğündeki merkez üssü Pazarcık olan deprem, ikincisi ise 7,5 büyüklüğündeki merkez üssü Elbistan olan depremdi. Deprem komşu ülke Suriye'de de hissedildi. Resmi rakamlara göre Türkiye'de 50.000'den fazla insan, Suriye'de ise 8.000'den fazla insan hayatını kaybetti.

Eğer siz de depreme dayanıklı konutlar satın alarak kendinizi ve sevdiklerinizi güvende hissettirmek istiyorsanız gayrimenkul satın alım süreçlerinde Nest Invest olarak sektörde uzman temsilcilerimiz ve yıllara dayanan bilgi birikimimizle her daim yanınızda olduğumuzu hatırlatmak isteriz.